Motoryka to pojęcie określające ogólną sprawność fizyczną człowieka i jego zdolność do wykonywania wszelkich działalności związanych z ruchem. Wyróżnia się dwa podstawowe typy motoryki – motorykę dużą oraz motorykę małą. Motoryka duża – to sprawność fizyczna całego ciała i to od niej wszystko się zaczyna. Motoryka mała zaś odnosi się zasadniczo do czynności związanych z użyciem palców i dłoni.

Czynności z zakresu motoryki małej pobudzane są przez naśladowanie, percepcję, motorykę dużą, a przede wszystkim koordynację wzrokowo-ruchową. Podstawowymi umiejętnościami rozwijanymi w trakcie doskonalenia motoryki malej są:

1) kontrolowane ruchy rąk i palców:

2) chwytanie przedmiotów jedną ręką bez pomocy;

3) manipulowanie przedmiotem w celu wykonania zadania;

4) skoordynowane używanie obu rąk.

Motoryka nie jest zespołem umiejętności, z którymi dziecko się rodzi. Musi ją dopiero wykształcić, a odbywa się to przede wszystkim poprzez ruch: częsty, swobodny, niewymuszony. Przydatne są też określone ćwiczenia ukierunkowane na rozwój danych umiejętności. Warto przy tym pamiętać, że równie ważna jest motoryka duża, czyli ogólna sprawność ruchowa, ponieważ precyzyjne ruchy dłoni są możliwe tylko wówczas, gdy dziecko będzie umiało skoordynować pracę mięśni pleców, rąk, szyi.

Dziecko chwyta przedmioty pod kontrolą wzroku, więc koordynacja wzrokowo-ruchowa (praca układu nerwowego) pozwalająca na wykonywanie ruchów celowych, również wpływa na motorykę małą.

Bazując na tej wiedzy z powodzeniem możemy doskonalić motorykę małą naszego malucha w zaciszu domowym wykorzystując do tego różne pomocne narzędzia, ale nie tylko. Poniżej garść propozycji:

Bąbelki Dimpl dla dzieci po dziesiątym miesiącu życia

Ta prosta zabawka, która stymuluje i bawi malucha posiada różnej wielkości silikonowe bąbelki, od których małe paluszki nie będą mogły się oderwać. Przeznaczona dla dzieci po dziesiątym miesiącu życia rozwija zdolność postrzegania, sprawność manualną, sprawiając, że prosta i genialna zabawa jest przez dziecko uwielbiana i nie nudzi się nawet w długim użytkowaniu. 

Gra Wyścig z jajkiem i łyżką 3+, Janod

Gra wyścig z jajkami na łyżkach to doskonała zabawa dla całej rodziny. Drewniane łyżki mają intensywne kolory uchwytów, które odpowiadają kolorom jajek – te zaś zdobią dodatkowo zabawne miny. Celem gry jest dotarcie do mety, nie upuszczając po drodze jajka, ułożonego na łyżce. To świetna gra zręcznościowa, idealna zarówno do zabaw plenerowych, np. na pikniki czy urodzinowe przyjęcia, jak i na zimowe popołudnia i wieczory.

Zabawka rozwija:
a) małą i dużą motorykę
b) umiejętność współpracy i dzielenia się
c) koncentrację

Drewniana przebijanka i sorter kształtów 3w1, Janod

Drewniana przebijanka marki JANOD rozwija m.in. rozróżnianie i dopasowywanie kształtów i kolorów oraz tzw. małą motorykę, a ponadto uczy koncentracji, spostrzegawczości i cierpliwości. Zabawka wykonana jest z giętego drewna, ma bezpieczne, zaokrąglone brzegi i jeden otwarty bok, dzięki czemu dostęp do klocków jest łatwy. W jej górnej części znajdują się trzy otwory na drewniane kule, które można uderzać, dołączonym do zabawki, poręcznym drewnianym młotkiem. Przednia ścianka posiada cztery otwory w geometrycznych kształtach – koło, trójkąt, krzyżyk i gwiazda – przez które można przekładać odpowiednie klocki, a od spodu znajdują się cztery wgłębienia w kolorach i kształtach, odpowiadających kolorom i kształtom klocków.

Gra zręcznościowa Łowienie ryb 3+, Janod

Gra zręcznościowa Łowienie ryb marki JANOD to wspaniała zabawa dla dwójki dzieci lub dziecka i rodzica. W skład zestawu wchodzi drewniana plansza z kartonowym stawem i dwoma korytkami na złowione rybki, 12 rybek (po 6 w dwóch kolorach: czerwonym i żółtym), dwie maski ptaszków (w kolorach rybek) na elastycznych gumkach z magnetycznymi wędkami przy dziobach oraz klepsydra do odmierzania czasu (30 sekund). Celem gry jest wyłowienie (na magnes) ze stawu wszystkich rybek w swoim kolorze. Gracz, który zrobi to jako pierwszy – wygrywa. Gra ta ćwiczy koordynację ruchową, wspiera relację ręka-oko, uczy cierpliwości i skupienia.

Więcej propozycji różnego rodzaju zabawek wspierających rozwój motoryki małej znajdziecie na stronie LALABU zabawki zręcznościowe.

Inne propozycje ćwiczeń:

• rysowanie na tablicy jedną ręką lub oburącz;
• zamalowywanie dużych płaszczyzn farbą lub oklejanie kartki plasteliną;
• lepienie w glinie, plastelinie lub masie solnej;
• bębnienie palcami, stukanie palcami po stole;
• marsz palców po stole w określonym kierunku,
• ugniatanie jedną ręką kul z gazet, bibuły;
• naśladowanie ruchów gry na pianinie, flecie, skrzypcach;
• wycinanie, wydzieranie z papieru;
• malowanie szlaczków grubym pędzlem na dużej powierzchni;
• stemplowanie pieczątkami gumowymi, drewnianymi lub wykonanymi z ziemniaka;
• malowanie palcami, pędzlem, watą, gąbką: linii pionowych, poziomych, falujących, łamanych, spiralnych, form kolistych, kwadratowych, trójkątnych;
• obrysowywanie kształtów i pisanie wyrazów bez odrywania ręki od papieru.

Czy ćwiczenia motoryki małej są tylko dla starszych dzieci? Otóż nie, ćwiczenia motoryki małej warto wykonywać już od pierwszych dni życia. Początek to bazowanie głównie na dotyku czyli poznawanie maluszka z różnymi fakturami materiałów miękkich i twardych. Świetnie sprawdzają się do tego różne kostki sensoryczne, szmatki czy chwytaki. U nas właśnie taki chwytak był ulubioną zabawką do badania językiem, ćwiczy chwytanie i przekładanie z rączki do rączki, a jednocześnie koił swędzące dziąsła. 

Trening małej motoryki od pierwszych chwil życia dziecka:

• dotykanie tkanin o różnej fakturze;
• ugniatanie kartek, folii aluminiowej, kłębków waty;
• strząsanie wody z dłoni;
• zabawy miękkimi pacynkami (nakładanie ich na rączkę itp.);
• turlanie piłeczki, ugniatanie balonów.

Źródła: 

• http://fizjoplaner.pl/cwiczenia-motoryka-mala.html
• Ćwiczenia opracowała mgr Kamila Jureńczyk