Zabawki sensoryczne rozwijają zmysły takie jak wzrok, słuch, węch i smak. To one intensywnie wpływają na rozwój zmysłów małego dziecka i przyczyniają się do prawidłowej integracji różnych bodźców zmysłowych przez mózg.
Czym są zabawki sensoryczne i jaką pełnią funkcję w rozwoju
Zwykle giną na sklepowych półkach gdyż nie przypominają zabawek, które znamy chociażby z reklam. Musimy jednak pamiętać, że Maluch rozróżnia tylko kontrastowe kolory takie jak biały, czarny i czerwony i jest przyzwyczajony do przytłumionych dźwięków z brzucha mamy, a nie do ostrych i głośnych dźwięków, jakie wydają niektóre zabawki. Zabawki sensoryczne z Bobomio.pl będą wprowadzać dziecko w świat bodźców stopniowo.
W zeszłym roku na mojej stronie pojawił się cykl artykułów o zaburzeniach integracji sensorycznej, gdzie fizjoterapeuta bardzo dokładnie opisuje czym jest integracja sensoryczna i jakie konsekwencje niesie za sobą jej nieprawidłowy rozwój. Integracja sensoryczna to zdolność dziecka do odbierania, odczuwania, rozumienia i przetwarzania informacji dostarczanych z otoczenia i własnego organizmu. Integracja pozwala składać pojedyncze bodźce w całą informację i funkcję mózgu, co wpływa na zdolność nauki czy samoocenę dziecka. Dlatego tak ważne jest, by zadbać o prawidłowy rozwój już od urodzenia, w czym świetnie pomagają zabawki sensoryczne.
Dotyk, wzrok, słuch, równowaga – aktywizujemy zmysły
Mózg małego dziecka jest bardzo podatny na uczenie się dlatego trzeba go kształcić. Ważne jest jednak czy robić to w taki sposób, by proces ten przebiegał łagodnie. Ten rodzaj poznawania świata rozwija postrzeganie zmysłowe, a jego ważnym elementem są odpowiednie zabawki. Zabawki sensoryczne oddziałują na zmysł dotyku, wzroku, słuchu oraz wspomagają równowagę.
Rozróżnianie doznań dotykowych i szybkie reagowanie na nie w przyszłości ma swój początek w prawidłowej aktywizacji zmysłu dotyku. To właśnie na tym zmyśle najwięcej zabawek opiera swoje działanie. Różnorodne faktury materiałów takie jak: szorstkie, gładkie, miękkie, twarde, śliskie czy matowe jak również wklęsłości i wypukłości pozwolą dziecku poczuć pod paluszkami, jak bogate może być doświadczanie świata. Natomiast warto również zwrócić uwagę na proste zabawki, które będą trenować zręczność małych palców np. gniotki.
Ćwiczenie spostrzegawczości to zadanie zabawek sensorycznych usprawniających wzrok, które powstały po to, by przykuć uwagę małego człowieka. Mimo otaczania dzieci pastelowymi barwami zabawki te nie powinny mieć takich kolorów, gdyż stają się bezużyteczne. Zabawki sensoryczne o wyrazistych kolorach, kontrastach czy elementach odbijających światło docierające zza okna będą świetnie stymulować wzrok Maluszka. To właśnie wzrokiem poznajemy to, co nas otacza i odbieramy świat dookoła nas. Stymulując oczy dziecka wzmacniamy to jak dziecko widzi czyli poprawiamy jego wzrok. Mocno kontrastowe przedmioty są dobrze widoczne na tle naszych mieszkań, dla mózgu dziecka jest to sygnał by zwrócić na nie uwagę i wpatrywać się w nie przez dłuższy czas. W ten sposób Maluch uczy się koncentrować uwagę na jednej rzeczy.
Co więcej, udowodniono, że Maluch, który regularnie ogląda kontrasty (codziennie przez parę minut) potrafi koncentrować swoją uwagę aż do 45 minut po karmieniu. To czas, w którym dziecko zajmuje się poznawaniem świata, przerzuca swoją uwagę na różne przedmioty, chce poznawać i doświadczać. Dzięki temu jest spokojniejsze i nie wymaga ciągłego zabawiania. Oczywiście nie należy tu uogólniać bo każde dziecko jest inne, natomiast zawsze warto spróbować, bo nie zaszkodzi, a może pomóc.
Jakie korzyści płyną z właściwej stymulacji zmysłu słuchu? Otóż dziecko stymulowane za pomocą zabawek emitujących delikatne dźwięki uczy się wsłuchiwać w sam dźwięk, koncentrować na nim i przy okazji zapamiętywać pewne sekwencje. Wbrew pozorom w domu nie ma ciszy, warto więc wyjść poza świat domowych, często stałych i mało interesujących odgłosów. Zabawki dźwiękowe są wyjątkowe dlatego, że większość otaczających dzieci przedmiotów użytku codziennego stymuluje głównie wzrok i dotyk, są za to mniej interesujące pod względem dźwięku. Natomiast zabawki sensoryczne dźwiękowe zachęcają Maluszka do zabawy, rozwijają umiejętność komunikacji z innym człowiekiem, uczą uważnego słuchania oraz kształtują zdolność mówienia i naśladowania.
Zmysł równowagi jest jednym z trzech podstawowych zmysłów, od których zależy prawidłowe odbieranie, przetwarzanie i klasyfikowanie wszelkiego rodzaju wrażeń. Aby ćwiczyć równowagę u dziecka nie trzeba czekać aż maluszek skończy rok i zacznie podejmować próby stawiania pierwszych kroków (u wielu dzieci dzieje się to wcześniej). Już od pierwszych dni życia warto stymulować zmysł równowagi bawiąc się np. w tradycyjny samolot czy kołysanie na dużej, gumowej piłce. Najlepsze zabawki sensoryczne dla rocznego dziecka to tradycyjna huśtawka i kocyk do bujania. Deska z równoważnią dobrze działa na usprawnianie zdolności ruchowych u większych dzieci, takich które już samodzielnie chodzą. Tego typu zabawa stymuluje układ przedsionkowy, który odpowiada nie tylko za koordynację ruchową, ale również za opanowanie umiejętności szkolnych.
Polisensoryczne czyli..?
Większość obecnych na rynku zabawek sensorycznych to takie, które są w stanie dostarczać różnych bodźców zmysłowych czyli polisensoryczne. To właśnie je powinni rodzice kupować najczęściej, gdyż nie skupiają się one tylko na wzroku, słuchu czy dotyku. Zabawki te zajmują dzieci na dłużej i aktywizują więcej obszarów w mózgu jednocześnie np. mata edukacyjna, książeczki z kolorowymi aplikacjami oraz stronami o różnej fakturze materiałów, z opcją wydawania dźwięków lub puzzle czy klocki dźwiękowe. Przykładem może być niewielka kostka sensoryczna – tkaniny w zdecydowanych czarno-biało-czerwonych barwach będą stymulować wzrok dziecka i pobudzać jego umysł do działania. Wbudowany dzwoneczek przyciągnie uwagę, a długie uszy ułatwią chwytanie.
Warto wiedzieć, że zabawki sensoryczne wspomagają także rozwój inteligencji emocjonalnej. Jest to szeroka umiejętność rozumienia swoich i cudzych emocji. To zdolność do dopasowania się do otoczenia i współodczuwania emocji przez dziecko. Wpływamy na rozwój tej inteligencji poprzez zabawy, które wspierają rozwój zmysłów (integracja sensoryczna). Dlatego warto wybierać takie, który pobudzają zmysł dotyku i kontaktu z drugim człowiekiem czyli dotyczą przytulania czy dotykania się nawzajem. Nieoceniona jest zabawa dziecka z rodzicem, dobrze dobrane zabawki sensoryczne w połączeniu z poświęconym dziecku czasem zaprocentują w przyszłości.
